Çocuklarda Davranış Yönetimi: Mola Verme 2
Ø Mola Kavramının Çocuğa Açıklanması;
• Mola çocuğa açıklanarak davranışın nedenleri hakkında çocuk bilgilendirilir. Mola kavramını çocuğun uygun olduğu bir anda öfkelenmeden neden yapıldığına dair açıklamalarda bulunulmalı. Çocuk davranışlarının sonunda ne ile karşılaşacağına dair bilgi sahibi olmalıdır.
• Molaya gönderme mevzusu olduğunda çocuk tartışma çıkartabilir ancak tartışmaya kesinlikle girilmemelidir. Molaya yollamanın hakkı olmadığını iddia edebilir ancak bu konuda taviz verilmeden davranış sonunda molaya mutlaka gönderilmelidir.
• Mola yönteminin çocuğun davranışına yönelik olduğu vurgulanmalı ve mola sonrası normal ilişki düzenine dönüleceğinin sinyalleri verilmelidir. Molaya gönderilirken çocuğa nötr bir yüz ifadesi sunulmalıdır. Jest ve mimikler çocuğun korkacağı ya da gevşeyeceği şekilde davranmaya müsaade etmemelidir.
• 2-4 yaş arasındaki çocuklarda mola kavramı modellenerek gösterilmelidir. Çocuk mola kavramına alıştırılmalıdır.
Ø Çocuğun Mola Yerine Hemen Konulması;
• Davranışın sonunda bir tepki gelmelidir ki davranışın anlamı ortaya çıksın. Bu sebeple mola verildiğinde davranışın hemen ardından olmalıdır. Davranışın hemen ardından olduğunda böylece çocuk davranışının uygun olmadığına dair içgörü kazanmış olacaktır.
Hedef Davranış Ortaya Çıktığında;
- Çocuk davranışı gösterdikten hemen sonra 10 sn. içerisinde çocuk molaya gönderilmeli ya da konulmalıdır.
- Maksimum 10 kelime ile neden molaya gittiği açıklanmalıdır.
- Mola sürecinde çocukla tüm ilgi kesilmelidir. Çocuğun bekleme süresini izole geçirmesine izin verilmelidir.
- Mola bitiminde çocuğa neden molaya gittiği sorulmalıdır. Çocuğun davranışa dair iç görüsü sorulmalıdır.
• Çocuk molaya giderken asla azarlanmamalıdır. Öfkelenerek, tartışmaya girerek, konuşarak mola süresini azaltmaya çalışacaktır. Molaya giderken mutlaka nötr hareketlerde bulunulmalıdır.
• Çocuğun verdiği düzensiz, yıkıcı davranışlara tepki verilmemelidir. Mola bittikten sonra çocukla konuşulmalıdır. Çocuğa da mola sonrasında konuşabileceği ifade edilmelidir.
Ø Molada Bekleyiş;
· Çocuk bekleme sırasında üzgün, kızgın bir yüz ifadesinde olabilir. Çocuk olumsuz davranış sergileyebilir. Molanın tutarlı olarak uygulanabilmesi için tepkisiz kalınmalıdır. Mola sona erdiğinde ilişkinize kaldığınız şekilde devam edebilirsiniz. Mola sürecinde yetişkinin tutumu çok önemlidir.
· Çocuk ne olursa olsun mola yerinden ayrılmamalıdır. Çocuğun tepkilerine mola sürecinde tepkisiz kalınmalıdır.
· Sürenin başlangıcını ve bitişini takip edebilmesi için bir mutfak saati konulabilir. Böylece saatin tik tak sesi çocuğa başlama ve bitişine yönelik bilgi verecektir. Böylece çocuğun ne zaman bitecek sorularının muhattabı olmak zorunda kalınmaz.
· Çocuk saatin dolduğunda çıkacağını bilmesi sorumluluk almaya da teşvik eder. Çocuğun otokontrol sağlamasına yardımcı olur.
Ø Molanın Bitişi;
· Molanın bitiminde en önemli husus çocuğun molaya neden gittiğini açıklayabilmesidir. Çocuğun seviyesi buna uygun değilse yetişkin tarafında çocuğa tekrar açıklanmalıdır.
· Çocuk doğru nedeni söylediğinde mutlaka ‘evet bu yüzden gittin’ şeklinde geri dönüt sağlanmalıdır.
· Çocuktan davranış sonunda özür dilemesi beklenmemelidir. Bu şekilde tekrar davranmayacağına yönelik geri bildirim alınması yeterlidir.
· Mola sonunda ek ceza verilmemelidir. Çok zor durumda kalındığında alternatif yollar benimsenmelidir.
Ø Mola Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler;
· Mola yerindeyken çocukla konuşmak, tartışmaya girmek süreci baltalayacaktır bu yüzden çocuk serbest bırakılmalıdır.
· Çocuk mola yerine götürülürken tartışmaya girilmemelidir.
· Mola paspası, sandalyesi vs. kullanılmalıdır.
· Çocuğun yatak odası, materyal sınıfı vs. kullanılmamalıdır.
· Çocuğa mola bitiminde özür diletilmemeli ya da iyi olacağına dair söz verdirtmemek gerekir.
· Mola yolu ile çocuk korkutulmamalı ya da utandırılmamalıdır. Seçilen alanlar çocukta travma yaratacak, cezalandıracak yerler olmamalıdır.
· Mola süresi çocuğun yaşı ile orantılı olmalıdır. Tutarsız süreler kullanılmamalıdır. Çocuğun moladan erken ya da geç çıkmasına izin verilmemelidir.
