Çocuklarda Mahremiyet Bilinci
Çocuğun karakter gelişimi, 1,5 yaşından başlayarak 7 yaşına kadar çevresel faktörlere bağlı olarak oluşmaya başlar. Çocuğa model oluşturan kişiler anne ve babadır. Çocukların karakter gelişimi büyük oranda okul öncesi dönem olan 0-6 yaş aralığında gelişir. Bu nedenle karakter gelişimi ile ilgili olarak sorumluluk, sabır, adalet, dürüstlük, cömertlik, yardımlaşma, saygı, sevgi ve vefa gibi birçok duygu ve davranış bu yaş döneminde şekillenir. Bu şekillenmede çevre faktörü de çocuğun mizaç yapısı da çok önemlidir. Ama en fazla önem arz eden şey çocuğun bu olgu, durum ve duyguları yansıtan davranışlara ailelerindeki bireylerde şahit olmalarıdır. Bu duygu ve olgulardan birisi de mahremiyettir. Okul öncesi dönemde çocuklara mahremiyet eğitimi verilmesi çok önemlidir. Bu eğitim verilirken dikkat edilmesi gereken durum ve davranışlar vardır.
OKUL ÖNCESİDÖNEMDEÇOCUKLARA MAHREMİYET EĞİTİMİ NASIL KAZANDIRILMALIDIR?
Son yıllarda hepimizin şahit olduğu, artık izlemekten yorulduğu üzüldüğü ve sinirlendiği taciz istismar, pedofili haberlerini sık sık duyar olmaya başladık. Hep birlikte bu konuyu tekrardan ele almaya ne dersiniz?
MAHREMİYET VE MAHREMİYET EĞİTİMİ NEDİR?
Mahremiyet; sır, giz,gizli saklı olan
Mahremiyet eğitimi; çocukların mutlu huzurlu ve karakter sahibi olarak yetişmelerini sağlayan onları kötü niyetli insanların istismarından koruyan temel eğitimlerden biridir.
L Her an yanımda olamayız!
Çoğu anne ve babanın çalışıyor olmasından dolayı çocuklarımızı bakıcıya veya kreşlere veriyor. Buralarda her ne kadar güven ortamı olsa da istenmeyen olaylarla karşılaşmamak için bir çocuklarımıza mahremiyet anlatmalı. Mahremiyet eğitimi, ilk önce çocuğun en güvenli bağı anne baba tarafından verilir. Bu eğitimin verilmesi çocuğun ruhsal ve cinsel açıdan korunması adına çok önemlidir. Çocuğa mahremiyet eğitimi verirken aşağıda belirtilen konulara dikkat etmekte fayda vardır:
1. Adım: Özel Alan Tanımlama
Çocuğun kendi mahremini, özel alanını koruyabilmesi için öncelikle bu alanı çocuğa tanımlamak gerekir. Vücudun kişiye özel olan bölgeleri, bu bölgelerin gizlenmesi gerektiği çocuğa iki yaşından itibaren yavaş yavaş anlatılabilir. Bu özel alan genel olarak cinsel bölgeleri kapsar. Her aile kendi düşüncesine göre çocuğun vücudunda mahrem alan tanımlayabilir. Bu alanın başkalarından gizlenmesi ve anne-baba ve doktorlar dışında bu bölgeye kimsenin dokunmaması gerektiği çocuğa öğretilmelidir. Çocuk için tanımlanan özel alan aynı zamanda anne-babanın da özel alanıdır. Çocuk anne-babasının bu alanları görmek istediğinde aile izin vermemeli, bu alanların kişiye özel olduğunu belirtmeli ve kimseye gösterilemeyeceğini anlatmalıdır.
2. Adım: Odanıza İzin Alarak Girmesi Gerektiğini Öğretme
Çocuklara dört-beş yaşından itibaren anne-babanın odası kapalı ise odaya kapıyı çalarak ve izin alarak girmesi gerektiği öğretilmelidir. Çünkü bu oda anne-babanın özel alanıdır ve özel alanlara girişte izin alınır. Çocuğun odasına girerken kapısının çalınması çocuğa iyi bir model oluşturacaktır. Odaya izinsiz girdiğinde çocuğa, “Odamızda giyiniyor olabiliriz, bu yüzden kapı kapalı ise tıklatıp izin alarak içeri girmelisin şeklinde” açıklama yapılabilir.
3. Adım: Tuvaletin Kapısını Kapalı Tutması Gerektiğini Öğretme
Çocukların iki yaşında tuvalet alışkanlığını kazanması, en geç dört yaşında tuvalet sonrası temizliklerini yapmayı öğrenmesi beklenir. Anne-baba bu dönemleri dikkate alıp çocuğa tuvalet eğitimi verebilir ve eğitimin bir parçası olarak tuvalette yalnız olunması, başkalarının göreceği şekilde tuvaletini yapmaması gerektiği çocuğa anlatılabilir. Anne-baba belirlediği bu kurala kendisi uyarsa, çocuğun bu kuralı öğrenmesi daha kolay olacaktır.
4. Adım: Çocuğun Özel Alanlarına Saygılı Olma
Çocuğu küçük yaştan itibaren çocukları başkalarının yanında giydirmemek, altlarını değiştirirken bile bir başka odaya götürmek çocuğun mahremiyetine saygıyı gösterir. ”Daha küçük” diye düşünerek çocuğu iç çamaşırına varıncaya kadar başkalarının önünde soyup giydirmek doğru değildir. Özellikle dört-beş yaşından sonra çocuğu iç çamaşırı ile yıkamak, iç çamaşırı çıkarırken ve temizlerken gözleri kısarak ya da başı hafif yana çevirerek o alana saygı gösterdiğimizi hissettirmek çocuklarda mahremiyet duygusunun gelişmesine katkı sağlayacaktır.
5. Adım: Ebeveynle ve Kardeşle Yatakları Ayırmak
Bebeğin yatağının anne-baba yatağından ne zaman ayrılacağı tartışmalı bir konudur. Kimi ebeveynlik ekolleri çocuğa dilediği kadar müsaade ederken, kimi yaklaşımlar ise daha katı bir yaklaşımla çocuğun odasının ve yatağının ayrılmasını savunmaktadır. İki yaşla birlikte çocuk yavaş yavaş bağımsızlığını kazanır ve kendi başına yemek yemeye, yolda kendi başına yürümek istemeye başlar. Bu dönem gelişim olarak da çocuğun odasının ayrılabileceği bir zamandır.
6.Adım: Kız ve Erkek Çocukların Odalarını Ayırma
Kız ve erkek kardeşlerin ilkokul dönemiyle birlikte odaları ayrılmalıdır. Çünkü beraber bulundukları odada, giyinip soyunurken, yatarken, temizlenirken birbirlerinin özel alanını ihlal edebilirler ‘Onlar kardeş bir sorun olmaz’ diye düşünmek kadar, bu konuda aşırı kaygılı davranıp endişelerimizi çocuklara hissettirmek de sakıncalıdır.
7. Adım: Özel Alan İhlallerine Tepkinizi Belli Etme
Çocukla birlikte dışarıda gezerken veya televizyon izlerken aniden karşımıza mahremiyet ihlali içeren sahneler ve durumlar çıkabilir. Bu gibi durumlarda çocuğa bir şey demeden onun duyacağı şekilde mahremiyet ihlali durumuna görüş belli edilebilir. Örneğin bir televizyon sahnesinde arkadaşlarının mahrem alanına şaka amaçlı dokunan kişiye seslice: “İnsanların özel yerlerine dokunmak doğru değil ” gibi cümlelerle tepki belli edilebilir. Böylece çocuk anne-babanın tepkilerini modelleyerek mahremiyet ihlallerine karşı duyarlı hale gelir. Çünkü çocuklar anne-babaların kendilerine olmasının yanında başkalarına verdikleri tepkiler yoluyla da daha kolay öğrenmektedirler.
Özel alanın öğretilmesi, özel alan ihlali, mahremiyet, ihmal ve istismar konuları üzerinde düşünülmesi gereken konular içindedir. Gerekli durumlarda destek almak oldukça önemlidir.
