En Sık Yaptığımız İletişim Hataları

Doğduğumuz andan itibaren çevremizle olan etkileşimi gerçekleştirmemiz için en ihtiyaç duyduğumuz araçlardan biri iletişimdir. Duygularımızı, düşüncelerimizi ve isteklerimizi karşımızdaki kişiye aktarmak ve insanlarla ne tür bir ilişkiye sahip olacağımızı belirlemek açısından büyük bir öneme sahiptir. İletişim deyince aklımıza ilk olarak sözel iletişim gelir. Ancak bunun yanında bedensel iletişim de en az sözel iletişim kadar önemlidir. Aslında ikisini, birbirlerinin tamamlayıcısı olarak görebiliriz. Duruşumuz, yüz ifadelerimiz, ses tonumuz ve hareketlerimizle de bir o kadar çevremizle iletişim halinde oluruz.

Her birey kendini doğru ve net bir şekilde ifade etmek ister. Ancak bazen bu yolda farkında olmadan bazı hatalar yapabiliyoruz. İletişim şeklimiz o anda hissettiklerimizden ve düşüncelerimizden oldukça etkilenir. Bunun yanında küçükken ailemizden ve yakın çevremizden gördüğümüz iletişim kalıplarını da öğrenmiş oluyoruz ve bunlar da bizim iletişim kurma şeklimizde oldukça etkili olmaktadır. Bu hataların farkında olmak, iletişim kurma yolumuzda daha sağlıklı adımlar atmak için birer fırsattır. Dr. David Burns’e göre eşimizle, partnerimizle ve yakın çevremizle olan ilişkilerimizde en sık yaptığımız hatalardan bazıları;

Suçlama: Aranızda yaşanan sorunun bütün suçunu karşınızdaki kişiye yükleyici ifadeler kullanmak.

Savunmacı Tutum: Tartışmada hiç bir kusur ve hatayı kabul etmemek.

Küçümseme: Karşımızdaki kişiye karşı incitici ve küçük düşürücü sözler kullanmak.

Etiketleme: Karşımızdaki kişiyi “pislik”, “zavallı” gibi ya da daha kötü kelimelerle tanımlamak.

İğneleme: Üstten bakan tutumlar, ses tonu ve kelimeler kullanmak.

Karşı Saldırı: Eleştiriye eleştiriyle karşılık vermek.

Günah Keçisi Olmak: Karşımızdaki kişinin kusurlu ya da yetersiz olduğunu ima etmek.

Saptırma: Konuyu değiştirmek ya da geçmişteki şikayetleri sıralamak.

Talepkârlık: Karşımızdaki kişinin, bizim onun olmasını istediğimiz şekilde olmadığından şikayet etmek.

İnkâr: Yaşanan sorunda kendi rolümüzü üstlenmemek, ya da gerçekten rolümüz varsa üzgün hissetmemek.

Yardım Etme: Dinlemek yerine, tavsiye vermek veya yardım etmek.

Pasif Saldırganlık: Hiçbir şey söylememek, surat asmak ya da kapıları çarpmak.

Zihin Okuma: Karşımızdaki kişinin bizim ona anlatmak zorunda olmadan bizim nasıl hissettiğimizi bilmesini beklemek.

Bu yaygın hataları yaptığımız zaman karşımızdaki kişiyle olan ilişkimizde zorluklar yaşamamız kaçınılmazdır. Peki daha sağlıklı ve etkili iletişim kurmak için neler yapabiliriz?

Öncelikle karşımızdaki kişinin ne söylediğini dikkatli ve etkin bir biçimde dinlemek, konuşmanın seyri açısından oldukça mühimdir. Empati, iyi iletişimin ilk karakteristik öğelerinden biridir. Karşıdakini dinlemek ve dünyayı onun gözlerinden görmeye çalışmak anlamına gelir. İletişimde olduğumuz kişi haksız eleştiriler yapsa veya farklı bakış açılarına sahip olsa bile dediklerinde bazı doğrular fark edebiliriz. Bunun yanında, karşımızdaki kişinin ne düşünüp hissettiğini ancak onun söylediklerinden anlayabiliriz.

İkinci olarak, “Ben Dili” iyi iletişimin bir diğer önemli parçasıdır. “Sen hatalısın.”, “Çok kabasın.”, “Çok bencilsin, tek önemsediğin kendinsin.” gibi ifadeler kullanmak yerine duygularımızı açıkça, net ve nazikçe belirttiğimiz zaman karşımızdaki kişi tarafından duyulmak çok daha olasıdır. Çünkü bu tarz cümleler, karşımızdaki kişiyle aramıza bir duvar örer ve daha çok çatışmaya neden olabilir. “Şu anda kendimi biraz rahatsız hissediyorum,” , “Üzgün hissediyorum” , “… bana iyi geleceğini hissediyorum” gibi cümlelerle kendi duygularımızı aktarmak iletişim açısından çok daha sağlıklıdır.

Son olarak, iletişimde saygı olmazsa olmaz bileşenlerden biridir. Karşımızdaki kişinin söylediklerine sinirlenmiş veya hayal kırıklığına uğramış olsak bile nazik ve saygılı tavırları sürdürmek iletişimimizde olumlu etkiler yapacaktır. Bir savaştaymış gibi veya rekabet içindeymiş gibi düşmanca, hor gören tutumlarla yaklaşmak rahatsız olduğumuz duruma/olaya yeni engeller katmaktan başka bir işe yaramayacaktır.

Yaptığımız iletişim hatalarını fark etmek, etkin dinleme ve kendini ifade etme becerilerini geliştirmek ilişkilerimizi daha sağlıklı yaşamak açısından oldukça önemlidir. Bu konuda desteğe ihtiyacınız olduğunu hissederseniz bir uzman rehberliğinde hem farkındalık kazanır hem de bu becerileri geliştirebilirsiniz.

Sevgilerle,