GASLİGHTİNG: BİR İSTİSMAR TÜRÜ

     Gaslighting; 1944 yapımı bir filme konu olan kavram son yıllarda adından sıkça söz ettirmeye başlamıştır.Filmin konusuna baktığımızda, Gregory ve Paula isimli iki karakterin, ilişkilerinde yaşadıkları duygusal ve psikolojik manipülasyonları çokça görmekteyiz. Gregory manipülatif davranışlarıyla, Paula’nın sevgisini ve güvenini kazanmıştır.Güveni kazanmasıyla bereber artık Paula, yavaş yavaş kendi hayatından ve çevresinden izole olmaya başlayacak ve Gregory’e bağımlı hale gelecektir. Sürekli eleştirilere maruz bırakılan Paula, kendini kötü hissetmekle kalmaz, akıl sağlığını da kaybettiğini düşünmeye başlayacaktır.

Tam da filmdeki gibi, bir kişinin kendi düşüncelerinden ve akıl sağlığından süphe duymasını sağlayacak manipülatif davranışlar sergilenmesine gaslighting denir. Burada bahsettiğim şühpe sadece düşünceler üzerinde değildir. Aynı zamanda yaşanılan deneyimler üzerinde de kendini göstermektedir. Gaslighting, kişide kafa karışıklığı ve sorgulamalara neden olur. Bütün bunlarla birlikte sizi yalnızlaştırır. Çevrenizden ve ailenizden kopartır. Sadece romantik ilişkilerde karşımıza çıkmaz. Tüm ilişki dinamiklerinde bununla karşılaşmak mümkündür. İş ortamında, sosyal ilişkilerde ve bazen de aile ortamında bu manipülasyonla karşı karşıya gelebilirsiniz.

Peki , Gaslighting’i nasıl tanırız?

“Aşırı hassassın”

“Bütün olanlara sen sebep oldun”

“Şu an doğru düşünemiyorsun”

“Bu sorunları bir tek seninle yaşıyorum”

“Yanlış hatırlıyorsun, unutkansın” 

Bu cümleler en sık karşılaşılan gaslighting cümleleridir. Bu manipülasyonu yapan kişi gerçeklikle olan bağınızı zedelemek ister. Olayları kendi istediği şekilde algılamanızı sağlar. Her koşulda kendini haklı çıkartmayı hedefler. Size sıkça delirdiğinizi ve yanlış düşündüğünüzü vurgulayarak algılarınızla oynar.

Ne yapmalı?

Gaslightinge uğradığınızı fark ettiyseniz, öncelikle gözlemleyin.Gerçekliğinden emin olduğunuz durumlar için notlar alabilirsiniz. Böylece bu durumlar karşısında kafa karışıklığını en aza indirebilirsiniz.

Karşısınızdaki kişinin tepkilerini izleyin. Ne yaşadığınızı anlayın. Suçlayıcı mı? Hafızanızın kötü olduğu konusunda sizi ikna mı etmeye çalışıyor? Sıklıkla sizi eleştiriyor mu?  Manipülasyona uğradığınızı farkettiğinizde, kendinize kızmayın. Nasıl da inandım? Nasıl da kandım? Bu olanları daha önce nasıl da farketmedim? Bunları düşünmek sizi üzse de yaşadığınız farkındalık size yeni bir bakış açısı katacaktır. Yaşadıklarınızın sizin akıl sağlığınızla bir ilgisi yoktur.

Unutmayın; gaslighting duygusal ve psikolojik açıdan oldukça yıpratıcı bir manipülasyondur. Gerektiğinde profesyonel destek almak önemlidir.

Sevgilerle,