Renkler Psikolojisi Nedir?

                                 RENK PSİKOLOJİSİ NEDİR?

Renk psikolojisi, farklı renklerin insanın ruh halini ve davranışını nasıl etkilediğinin incelenmesidir.

Rengin Psikolojik Etkileri

Renk psikolojisinin bilimsel keşfi nispeten yenidir, ancak insanlar uzun süredir rengin doğası ve etkisi ile ilgilenmektedir. Antik kültürlerde renkler genellikle farklı durumları tedavi etmek ve duyguları etkilemek için kullanılırdı.  

Peki Renklerin bedenimiz ve zihnimiz üzerinde ne gibi etkileri olabilir?

Renk algısı biraz öznel olsa da bazı renk efektlerinin evrensel anlamları vardır. Renk tayfının kırmızı bölgesindeki renkler sıcak renkler olarak bilinir ve bu renkler kırmızı, turuncu ve sarıyı içerir. Bu sıcak renkler, sıcaklık ve rahatlık duygularından öfke ve düşmanlık duygularına kadar çeşitli duyguları uyandırır.

Spektrumun mavi tarafındaki renkler ise soğuk renkler olarak bilinir ve mavi, mor ve yeşili içerir. Bu renkler genellikle sakin olarak tanımlanır, ancak aynı zamanda üzüntü veya kayıtsızlık duygularını da akla getirmektedir.

Renklerin Sembolik Anlamları

Genellikle farklı renklerle ilişkilendirilen sembolik anlamlar:

Kırmızı: Tutku, heyecan, aşk

Pembe: Yumuşak, çekingen, dünyevi

Mor: Gizemli, asil, göz alıcı

Mavi: Bilgelik, umut, akıl, barış

Yeşil: Doğa, büyüme, tazelik

Sarı: Umut, neşe, tehlike

Turuncu: Sıcaklık, nezaket, neşe

Beyaz: Gerçek, kayıtsızlık

Siyah: Asil, gizemli, soğuk

2020 yılında yapılan bir araştırmada 30 farklı ülkeden 4.598 kişinin duygusal ilişkileri incelenmiştir ve insanların genellikle belirli renkleri belirli duygularla ilişkilendirdiği ortaya çıkmıştır.

 Araştırma sonuçlarına göre:

Siyah: Ankete katılanların %51'i siyahi üzüntüyle ilişkilendirdi.

Beyaz: İnsanların %43'ü beyazı rahatlamayla ilişkilendirdi.

Kırmızı: %68 kırmızıyı aşkla ilişkilendirdi.

Mavi: %35'i maviyi rahatlama duygusuyla ilişkilendirdi.

Yeşil: %39'u yeşili memnuniyetle ilişkilendirdi.

Sarı: %52'si sarının neşe anlamına geldiğini düşünüyor.

Mor: %25'i moru zevkle ilişkilendirdiğini bildirdi.

Kahverengi: %36'sı kahverenginin tiksinti ile bağlantılı olduğunu gösterdi.

Turuncu: %44'ü turuncuyu neşeyle ilişkilendirdi.

Pembe: Pembenin %50'si aşkla ilişkilendirdi.

Araştırmacılar, bu tür sonuçların renk-duygu ilişkilerinin evrensel niteliklere sahip göründüğünü ileri sürdü.

Bu paylaşılan anlamlar iletişime yardımcı olmada önemli bir rol oynayabilir.

Renklerle ilgili duygularımız genellikle son derece kişiseldir ve kendi deneyim veya kültürümüze dayanmaktadır. Örneğin beyaz rengi birçok Batı ülkesinde saflığı ve masumiyeti temsil etmek için kullanılırken, birçok Doğu ülkesinde yasın sembolü olarak görülmektedir.

Terapi Olarak Renk Psikolojisi

Mısırlılar ve Çinliler de dahil olmak üzere birçok eski kültür iyileşmek için renk terapisi veya renklerin kullanımı uyguladı. Bu tedavi yöntemine  Kromoterapi bazen ışık terapisi veya renkoloji denir.

Renkoloji bugün hala bütünsel veya alternatif bir tedavi olarak kullanılmaktadır.

 Bu tedavide:

Kırmızı, bedeni ve zihni canlandırmak ve dolaşımı artırmak için kullanılır.

Sarının sinirleri uyardığı ve vücudu arındırdığı düşünülmektedir.

Turuncunun akciğerleri iyileştirmek ve enerji seviyelerini arttırmak için kullanılır.

Mavinin hastalıkları hafiflettiğine ve ağrıyı tedavi ettiğine inanılıyor.

İndigo tonlarının cilt problemlerini hafiflettiği düşünülmektedir.

Yapılan araştırmalar, rengin insanları çeşitli şekillerde etkileyebileceğini ortaya koydu:

Renkli haplar daha fazla ağrı gidermeyle ilişkilendirilirken, kırmızı haplar daha fazla uyarıcı özelliğe sahip olmakla ilişkilendirildi.

Kırmızı, insanların daha hızlı ve güçlü tepki vermelerine neden oluyor; araştırmacılara göre bu, atletik aktiviteler sırasında faydalı olabilecek bir şey.

Siyah formalı oyuncuların rekabetçi spor etkinliklerinde ceza alma olasılığı daha yüksektir.

Renk Performansı Etkileyebilir

Çalışmalar ayrıca belirli renklerin performans üzerinde etkili olabileceğini de göstermiştir. Yapılan  bir çalışma sınava girmeden önce kırmızı rengi görmenin aslında sınav performansına zarar verdiğini ortaya koydu.

Kırmızı renk sıklıkla tehdit edici, tahrik edici veya heyecan verici olarak tanımlansa da, kırmızı rengin etkisi üzerine daha önce yapılan birçok çalışma büyük ölçüde sonuçsuz kalmıştır. Ancak araştırma, öğrencileri sınavdan önce kırmızı renge maruz bırakmanın test performansı üzerinde olumsuz bir etki yarattığını ortaya çıkarmıştır.

Araştırmada açıklanan altı deneyin birincisinde, 71 ABD'li üniversite öğrencisine beş dakikalık bir testten önce kırmızı, yeşil veya siyah renkli bir katılımcı numarası sunulmuştur.

Sonuçlar, sınava girmeden önce kırmızı sayı verilen öğrencilerin yeşil ve siyah sayılarla gösterilen öğrencilere göre %20'den daha düşük puan aldığını ortaya çıkarmıştır.

Sonuç olarak

Uzmanlar, rengin nasıl hissettiğimiz ve davrandığımız üzerinde etkili olabileceğini ancak bu etkilerin kişisel, kültürel ve durumsal faktörlere bağlı olduğunu bulmuştur.